Nie ma chyba nikogo, komu przynajmniej nie obiłaby się o uszy nazwa „Ursus”. Dzisiaj funkcjonuje ona w różnych kontekstach, dlatego tym bardziej warto rozwinąć temat Ursusa. A rozwijać będziemy oczywiście historię do dzisiaj dostarczanych maszyn rolniczych i części do nich.

Zakłady Przemysłu Ciągnikowego „Ursus”

To ostatnia nazwa, obowiązująca od 1983 roku, nieistniejących już dziś zakładów. Wcześniej były one następujące:

• w latach 1893-1902: Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur,
• w latach 1902-1920: Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur i Motorów,
• w latach 1920-1922: Fabryka Silników i Traktorów URSUS S.A.,
• w latach 1922-1930: Zakłady Mechaniczne URSUS S.A.,
• w latach 1972-1983: Zrzeszenie Przemysłu Ciągnikowego „Ursus”

Co działo się z firmą pomiędzy 1930 a 1972 rokiem? W 1930 roku firma upadła wskutek przeinwestowania fabryki oraz złego zarządzania spółki – została ona upaństwowiona i włączono ją w skład Państwowych Zakładów Inżynierii. Przez 42 lata powstawały pojazdy i maszyny nazywane „Ursus” (np. samochody pancerne wz.29 „Ursus”, traktory typu „Ursus”), ale wychodziły one spod skrzydeł P.Z.Inż. Dopiero w 1972 roku powstało Zrzeszenie Przemysłu Ciągnikowego „Ursus”, w skład którego wchodziły m. in. ZM Ursus w Warszawie, Gorzowie, ZSM Ursus w Chełmnie, Ostrowie Wlkp. i inne.

Z powodu zmieniających się nazw przedsiębiorstwa, zrobiliśmy duży skok do jego nowszej historii, wróćmy jednak jeszcze na moment do początków. Powstałe w 1893 roku przedsiębiorstwo początkowo zajmowało się produkcją armatury – początkowo przemysłowej, następnie również dla wodociągów czy centralnego ogrzewania. Od 1902 roku wraz ze zmianą nazwy nastąpiło też rozszerzenie produkcji o silniki spalinowe i średnioprężne. W czasie I wojny światowej podejmowano próby skonstruowania ciągnika, w efekcie czego powstał prototyp. W latach 20. XX wieku zaś fabryka zajmowała się już produkcją samochodów i ciągników, co na lata pozostało jej głównym zajęciem. ZPC „Ursus” upadło w 2003 roku. Upadłość firmy to jednak nie śmierć marki. Marka Ursus została wykupiona w 2011 roku przez POL-MOT Warfama i dzięki temu do dzisiaj produkowane są maszyny rolnicze oraz oryginalne części Ursus. O tym, jak dobre sprzęty wychodziły i nadal wychodzą z fabryk Ursusa, najlepiej świadczy wycieczka po polskich wsiach. Mnóstwo gospodarstw posiada ciągniki Ursus – w wielu przypadkach są to starsze modele, niektóre z nich pamiętają jeszcze czasy PRL. Trudno o lepsze potwierdzenie jakości, która pomimo zmian, do dziś jest znakiem rozpoznawczym produktów Ursus.